Testy PAT (Puppy Aptitude Test) to narzędzie służące do oceny predyspozycji szczeniąt w wieku około 7 tygodni. Pozwalają one hodowcom i przyszłym właścicielom określić temperament, zdolności uczenia się oraz cechy charakteru każdego psa. Odpowiednie przeprowadzenie tych testów pomaga w dopasowaniu szczeniaka do przyszłego środowiska i stylu życia jego opiekuna.
Celem testów jest sprawdzenie takich cech jak:
Pobudliwość – sposób reagowania w niespotykanych sytuacjach. Pokazuje pewność psa i radzenie sobie w nowej sytuacji.
Typ odruchu obronnego – ocena tendencji do reakcji na stres, takich jak gryzienie, ucieczka czy zastygnięcie w bezruchu. Pokazuje czy pies jest bardziej pasywny, czy aktywny w działaniu.
Tendencja do dominacji – określenie chęci przewodzenia, poziomu akceptacji dominacji człowieka i gotowości do podporządkowania.
Pociąg socjalny – stopień zainteresowania człowiekiem i chęć współpracy, co jest kluczowe dla psów pracujących i rodzinnych.
Wrażliwość na dźwięk – określenie poziomu hałasu, przy którym pies wykazuje odruchy lęku i chęć ucieczki. Jest to szczególnie istotne w przypadku psów myśliwskich i pracujących.
Wrażliwość na dotyk – wskazuje na odpowiednią metodę szkolenia, co jest istotne zwłaszcza u psów z aktywnym odruchem obronnym.
Przebieg Testów
Testy składają się z kilku ćwiczeń, które oceniają różne zachowania szczeniaka. Przeprowadza się je w nowym, bezpiecznym, neutralnym środowisku, bez obecności matki i rodzeństwa, aby wyniki były jak najbardziej miarodajne (może to być pokój, do którego szczenię nie miało dostępu). Test przeprowadza osoba nowa dla szczeniaka (nie hodowca - i to jest kluczowe)
Popęd społeczny – hodowca umieszcza psa w pomieszczeniu, a testujący stara się przywołać go do siebie, zachęcając przy tym postawą ciała i odgłosami
Podążanie za człowiekiem – testujący wstaje i odchodzi kilka kroków, zachęca psa do podążania za sobą.
Ograniczenie swobody – Ocenia reakcję na delikatne unieruchomienie - czy szczenię się poddaje unieruchomieniu, czy zaczyna się wyrywać.
Dominacja społeczna – Reakcja na głaskanie i interakcję z człowiekiem.
Dominacja po podniesieniu – Ocena reakcji na podniesienie szczeniaka w powietrzu.
Zainteresowanie aportowaniem – Test predyspozycji do aportowania i współpracy z człowiekiem.
Wrażliwość na dotyk – Testujący ściska lekko fałd skóry psa i zaczyna lekko zwiększać nacisk. Mierzony jest czas po którym pies da oznaki, że czuje nacisk.
Reakcja na dźwięk – szczeniaka umieszcza się w centrum pomieszczenia, po czym testujący wywołuje nagły, ostry dźwięk - może to być nagranie z telefonu lub uderzenie łyżką o miskę
Wrażliwość na bodźce wzrokowe – testujący przesuwa nagle przedmiot w obrębie wzroku szczeniaka np. zwinięty ręcznik
Opanowanie – wywoływany jest szybki gest, który nie jest dla szczeniaka często spotykany, np. otwarcie parasola i położenie go na ziemi
Interpretacja Wyników
Każdy test jest oceniany według skali 6 stopniowej, która pozwala określić wszechstronność predyspozycji szczeniaka, w tym temperamentu, reakcji na bodźce oraz potencjału do określonych ról (pies rodzinny, sportowy, pracujący). Bierze pod uwagę predyspozycje rasy. Pokazuje bardziej przejawiające się cechy u psa, które mogą mieć wpływ na dopasowanie szczeniaka do siebie:
Szczeniaki dominujące – wykazują dużą pewność siebie, niezależność i inicjatywę. Są szybkie w podejmowaniu decyzji, odważne i chętne do eksploracji. Wymagają konsekwentnego i doświadczonego opiekuna, który zapewni im jasne zasady i odpowiednie prowadzenie. Takie psy mogą być świetnymi kandydatami do pracy (sport, służby) lub dla osób z doświadczeniem w szkoleniu psów.
Szczeniaki zrównoważone – mają optymalny poziom pewności siebie, chęci współpracy i odporności na stres. Są łatwiejsze w prowadzeniu, ponieważ nie wykazują skrajnej dominacji ani nadmiernej uległości. To najlepszy wybór dla większości rodzin i osób szukających psa towarzyszącego, ale także dla przyszłych psów sportowych lub pracujących w mniej wymagających rolach.
Szczeniaki uległe lub wrażliwe – wykazują skłonność do podporządkowania się i większą zależność od człowieka. Mogą potrzebować więcej wsparcia w zakresie socjalizacji i budowania pewności siebie, ale dzięki temu często są bardzo łatwe do prowadzenia i mocno związują się z opiekunem. Nadają się dla osób ceniących bliski kontakt z psem, ale mogą wymagać bardziej delikatnego podejścia.
Zastosowanie Testów PAT w Hodowli i Szkoleniu
testy są szczególnie przydatne w dopasowaniu szczeniąt do rodzin, które mają różne oczekiwania – np. pies do sportu, pracy czy jako towarzysz rodziny.
Jako hodowca, trener i behawiorysta uważam, że to cenne narzędzie. Przede wszystkim daje nowe informacje, które są wydobyte z obserwacji szczeniaka w całkiem nowych warunkach, obcych dla niego. Wielu hodowców neguje dobre strony testów PAT - uważają oni, że hodowca zna najlepiej swoje szczeniaki. Nie neguję tej postawy, ale znanie swoich szczeniąt jest nadal oparte na zbieraniu danych i obserwacji stworzeń, które czują się z nami bezpiecznie, komfortowo. Te same stworzenia mogą pokazać całkiem inne strategie radzenia sobie w nowych, nieznanych sytuacjach - i to jest potęgą tych testów.
Comments